Afgelopen week vond in de Hong Kong University de lancering plaats van het boek “We Own the City”. De redacteuren, afkomstig uit Nederland en Hong Kong, hadden geen beter moment kunnen kiezen voor de lancering van dit boek, dat een vergelijking maakt van ‘ownership' in Hong Kong, Amsterdam, New York, Moskou en Taipei.  De titel en zelfs de kleur van het boek, - geel, de kleur die pro-democratie symboliseert in de paraplu-revolutie- raken de kern van wat ons deze dagen hier in Hong Kong bezig houdt.

Van wie is de stad?

Van de studenten? Van C.Y. Leung, de Chief Executive oftewel de CEO (zelfs de functie van burgemeester word in deze business-gedreven stad in bedrijfstermen geduid) van Hong Kong? Of van de heren en dames van het Centraal Comité van de Communistische Partij in Beijing, aangestuurd door de Secretaris Generaal, President  Xi Jinping?

Niet zozeer het antwoord op deze vraag doet er toe, als wel het feit dat die vraag  gesteld wordt.

We maken historische tijden mee in Hong Kong. Oppervlakkig gezien gaat het om de vraag of verkiezingen democratisch genoemd kunnen worden, als de kiezers niet zelf de kandidaten mogen aanwijzen. In 2017 mag iedere stemgerechtigde inwoner van Hong Kong haar of zijn stem uitbrengen voor een nieuwe CEO, maar wie de drie of vier kandidaten zijn, dat maakt Beijing uit.

Is dat democratie?

Ook voor deze vraag geldt, dat niet zozeer het antwoord op de vraag ertoe doet, als wel het feit dat hij gesteld wordt.

De studenten, hun aanhang en de mensen van ‘Occupy Central with Love and Peace', OCLP, een burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging,  vinden uiteraard dat er nu geen sprake is van democratie. Zoals het er aan toe zou moeten gaan bij de verkiezingen in 2017 druist volgens hen in tegen de Chinees-Britse afspraken van 1985, toen Hong Kong een bepaalde mate van autonomie werd toegezegd. Anderen wijzen erop dat er nu méér democratie is dan ooit onder het Britse bewind. Toen stelde Londen een Chief Executive  voor Hong Kong aan en viel er niets te kiezen.

De regering van Hong Kong maakt de diepste crisis mee sinds de the hand-over in 1997, toen Hong Kong deel werd van China, met een overgangsperiode van vijftig jaar en onder behoud van bepaalde democratische waarden en rechten, zoals het recht op protest, vrijheid van meningsuiting en kiesrecht. ‘One country, two systems', is sindsdien het adagium.

De protesten gaan inmiddels de derde week in en hoewel iedereen wel wat oproer had verwacht van OCLP , niemand had gedacht dat het zo massaal zou worden en zich zo snel zou uitspreiden  naar de belangrijkste financiële  centra van de stad.

De massaliteit is ontstaan toen de studenten de straat opgingen en zéker toen er tegen hen traangas gebruikt werd op zondag 28 september. Dát schoot menig Hong Kong-er, ook zij die  niet politiek geëngageerd of op protesten uit zijn, volkomen in het verkeerde keelgat.

Ik keek er van op. Hoe vaak zien we niet dat de ME in Nederland bij relletjes of een voetbalwedstrijd traangas inzet. Niks aan de hand, niemand die daartegen gaat protesteren, maar  voor de ordentelijke Hong Kong people was dit onacceptabel. Een misrekening van Beijing  en de lokale autoriteiten die dachten door even hard op te treden, de rust te kunnen herstellen. Het tegenovergestelde gebeurde. Woedende burgers die de studenten kwamen steunen, hen eten en drinken brachten , en natuurlijk papaplu's.

Daarmee heeft men onderschat hoe ordentelijk de bevolking van Hong Kong is en bepaalde dingen uit moreel besef niet accepteert.

Dezelfde ordentelijkheid tref je aan als je rondloopt tussen de protesterende studenten. Op de vierbaanswegen in Central, vergelijkbaar met de Londense City, waar normaal (dubbeldekker)bussen scheuren, zitten honderden en soms duizenden studenten volkomen vredig bij elkaar. Het dagelijks leven lijkt zich, afgezien van her en der een woede-uitval van taxichauffeurs en winkeliers vanwege de onbegaanbare wegen en onbereikbare winkels, rond de actievoerders geaccomodeerd te hebben. De studenten slapen in tenten, houden de straten schoon, recyclen papier en plastic (bepaald niet de gewoonte hier!), reinigen de publieke toiletten, hebben douche- en wasruimtes ingericht, verschillende bibliotheekjes waar boeken over democratie geleend en besproken kunnen worden, er zijn studieplekken voor het maken van  huiswerk, afhaalpunten van eten en drinken, oplaadpunten voor apparatuur, medische posten en er is zelfs pastorale zorg geregeld. Er hangen spandoeken en aanplakbiljetten waarop niet allen leuzen staan over democratie en burgerrechten en songteksten -‘Do you hear the people sing' uit Les Misérables is het lied van de paraplu-revolutie -  maar ook verontschuldigingen, voor het ongemak.  “Ik vraag je begrip. Er staat veel op het spel. Hong Kong moet nu voor haar autonomie en rechten opkomen” las ik ergens.

Het is waar dat er veel op het spel staat. In de stad Hong Kong en in de regio.

Wat de stad betreft, achter deze protesten spelen ook andere gevoelens van ongenoegen mee. In Hong Kong neemt ongelijkheid toe. Het contrast tussen rijk en arm neemt toe, tussenoud en jong,  kansrijk en kansarm. Dat betekent ook dat er toenemende ongelijkheid is in onderwijsmogelijkheden dat kansen op de arbeidsmarkt en sociale mobiliteit afnemen. Achter de roep om democratie gaat ook een roep om meer sociale gerechtigheid schuil.

In de regio kijkt men natuurlijk met argusogen naar wat er in Hong Kong gebeurt. Zeker in Taipei (Taiwan) en in Macau, die ándere SAR, Special Administrative Region. Interessant om te zien hoe de historische koloniale ontwikkelingen ertoe geleid hebben dat deze voormalige Portugese kolonie een totaal andere positie heeft dan de voormalige Britse kolonie Hong Kong. Als de Britten zich net zo hadden opgesteld als de Portugezen was Hong Kong niet geworden tot wat het nu is: een open marktplaats. Hier kreeg Chinees ondernemerschap kansen, maar werden er evenzeer door de Britten ingestelde wetten van kracht, die eigendomsrechten garandeerden en burgerrechten,  die mensen in China niet kennen. Zo is Hong Kong het Berlijn van het Oosten geworden, in de zin dat het de frontlinie is tussen westerse en communistische krachten. Dat maakt dat er zoveel op het spel staat. Het gaat om een machtsstrijd tussen het kleine Hong Kong tegenover het almachtige China en een machtsstrijd tussen politieke krachten en overtuigingen, die verder reikt dan deze stad alleen.

Geen wonder dat de hele wereld meekijkt en zich gedeisd houdt. Ondanks oproepen vanuit de protesterenden is erg geen felle veroordeling gekomen van China's beperkte duiding van het begrip democratie. Niet van de VS, niet van de EU en zelfs niet van het VK. Iedereen heeft China nodig, vandaag de dag. Evenzeer wil China de zaken niet op de spits drijven, China heeft, om de controle over de 1.3 miljard Chinezen te houden, groei en daarvoor grondstoffen nodig, meer dan dit immense land zelf kan leveren.

Zo kijkt iedereen naar elkaar en houden we onze adem in.   

Wat er gaat gebeuren weet niemand. Hun zin,  namelijk een gekozen burgemeester, zullen de actievoerders niet krijgen. Misschien dat Beijing Leung offert.  Geplande gesprekken tussen actievoerders en de Hong Kong-autoriteiten zijn tot nu steeds afgezegd door de autoriteiten. Tiananmenplein 1989 speelt in ieders hoofd op de achtergrond…

Maar wat er ook gebeurt, hier in Hong Kong heeft een groep jongeren laten zien hoe je  uiterst gedisciplineerd en principieel op kunt komen voor democratische- en burgerrechten. Een generatie die niet met zich laat  sollen en dat is, ongeacht de uitkomst van hun strijd, winst voor een land, voor ieder land.

“Do you hear the people sing? “ is de vraag die in de straten van Hong Kong klinkt

Het antwoord op deze vraag is een overduidelijk JA!

print this article   |   share this article on:

More articles from Kathleen Ferrier

’Ze is nooit moe’ Dubbelinterview FD (24 June 2021) Artikel van Astrid Theunissen in het FD op 24 november 2020: Gesprek met Kathleen Ferrier en haar zoon Ezra Ferrier de BoerContentspecialist Ezra Ferrier de Boer (29) is de jongste zoon van mensenrechtenvoorvechter Kathleen Ferrier (63), voormalig CD...  |  read blog »

China ruimt haar achtertuin op, terwijl de wereld in de ban is van Covid-19 (19 April 2020) China ruimt haar achtertuin op, terwijl de wereld in de ban is van de Covid-19.   Zaterdag 18 April was een gitzwarte dag voor Hongkong. 14 vooraanstaande pro-democratie leiders werden gearresteerd  12 mannen en 2 vrouwen. Onder hen journ...  |  read blog »

Preek van de Leek (27 March 2020) Geschreven in een ander tijdperk. Maar nogal wat mensen vragen mij nu de tekst op te sturen, omdat ze hem nogeens willen lezen. Hierbij dan de Preek van de Leek, zoals gehouden in Doesburg, 2 februari 2020.      Zusters en Broeder...  |  read blog »

Kathleen Ferrier nieuwe voorzitter UNESCO-Commissie (20 August 2019) Kathleen Ferrier nieuwe voorzitter UNESCO-Commissie Nieuwsbericht | 20-08-2019 | 16:00 Den Haag, 15 augustus 2019 – Op voordracht van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is Kathleen Ferrier (1957) voor een periode van vier jaar...  |  read blog »

Hongkong vergt gezamenlijke China Strategie (14 August 2019) Hongkong vergt gezamenlijke China-strategie democatische wereld     De grimmige situatie in Hongkong vraagt om een gezamenlijke China-strategie van de democratische wereld; eerst op korte, maar ook op langere termijn. Dit raakt ook de NA...  |  read blog »