Terwijl de eerste maand van het westerse nieuwe jaar er bij jullie alweer op zit,  vieren wij op 31 januari het Chinese Nieuwjaar. De dag waarop Chinees Nieuwjaar valt wordt bepaald door de stand van de maan en valt altijd ergens tussen 21 januari en 20 februari. Het wordt volgens de Chinese astrologie een jaar van het paard, met als element hout.

Ondertussen hebben we goed door dat dit het échte nieuwjaarsfeest is. Wat we op 31 december meemaakten -hoe indrukwekkend voor ons simpele zielen dan ook, om met 400.000 andere Hong Kongers aan de Victoria Harbour een spectaculair vuurwerk te aanschouwen- was eigenlijk niet meer dan een beleefd knikje richting het westen.

Dit wat nu komt is het échte nieuwjaar. In China vindt een ware volksverhuizing plaats want het nieuwe jaar verwelkom  je in familiekring. Er zijn miljoenen  trein- en buskaartjes verkocht,  boten en vliegtuigen zijn al maanden overboekt en hoe het wegennet eruit ziet vertel ik niet, want dat wil je niet weten.

Ook hier in Hong Kong maken we weer bijzondere tijden mee. Overal, op straat, op pleinen en op tal van plekken in de winkelcentra zagen we versieringen verschijnen, paarden in alle vormen, maten en kleuren,  overal mandarijnenboompjes, lotusbloemen en alle mogelijke ornamenten in rood en goud.

Dat zijn de kleuren die geluk brengen; rood verdrijft het kwaad en goud symboliseert voorspoed. Ook de huizen worden versierd met  spreuken, wensen voor geluk, uitgeknipt uit rood en goud papier en heel belangrijk zijn de rode envelopjes, met gouden gelukstekens erop en geld erin,  die mensen elkaar geven om de wensen voor gezondheid en voorspoed kracht bij te zetten.

Ferrero Rocher beleeft gouden (!) tijden: in de overvolle supermarkten (de rijen voor de kassa lopen soms door tot buiten!) zijn de dozen bonbons en ook de luxe blikken Danish Buttercookies niet aan te  slepen, men koopt werkelijk karren vol. 

Deze koekjes en snoepjes zijn namelijk rond en goudkleurig, doen daarom aan geld en dus aan voorspoed denken en zijn daarmee een geliefd cadeau voor nieuwjaar. Zeker als de geschenken vervolgens in rood papier verpakt worden.

Ook in de vele tempels is het druk. Mensen brengen offers, sinaasappels vooral, branden dikke bundels wierookstaven en verbranden het kwaad uit het vorige jaar. Daartoe knip je een afbeelding of het woord van datgene wat je niet meer wilt hebben uit papier en verbrandt dat in de tempel.

Ondertussen zitten de Fung Shui-meesters en astrologen ook niet stil. Wat gaat dit Paardjaar ons brengen? Aangezien naast het element hout, ook vuur aanwezig schijnt te zijn, belooft volgens deze deskundigen dit Paardjaar veel spanning en explosie te brengen. Bovendien leidt een Paardjaar sowieso al tot korte lontjes bij de mensen dus het kan flink gaan knallen hier.

Ik denk dat je geen Feng Shui-meester of astroloog hoeft te zijn om te zien dat dit jaar van het paard, voor China een cruciaal jaar zal zijn.

Hier in Hong Kong wordt de discussie over de relatie met Beijing steeds feller. In 1997, toen Hong Kong een SAR (Special Administrative Region) van China werd, is afgesproken dat de voormailge Britse kolonie binnen vijftig jaar zou moeten zijn geïntegreerd. Maar hoeveel autonomie is dit onderdeel van China gegund? Soms doet de discussie mij denken aan de manier waarop Den Haag naar Brussel kijkt. Wie bepaalt wat we samen doen en wat niet? In 2017 zijn er verkiezingen hier en nu al wordt er heftig gediscussieerd over wie bepaalt wie er überhaupt kandidaat kan zijn voor Chief Executive. Zijn dat de Hong Kongers zelf of doet Beijing dat? Hoe dan ook, een echte anti-Beijing kandidaat zal het zeker niet worden.

De anti–establishment beweging hier, Occupy genaamd, wijst op de ijzeren hand die in de zachte handschoen zit waarmee  Beijing Hong Kong in haar greep houdt en die steeds meer gaat knellen, groeit. Overheid en het bedrijfsleven hier kijken uiteraard met argusogen naar wat er gaat gebeuren. Grappig detail dat in deze situatie een IKEA knuffel, het Lufsig-wolfje, een hoofdrol speelt. Sinds een van de protesterenden vorig jaar dit beest naar het hoofd van Chief Executive Leung (bijgenaamd ‘de wolf', in schaapskleren) gooide is het een symbool van verzet geworden en is Lufsig niet meer aan te slepen in de lokale IKEA vestigingen…

Mainland China bereikt een historisch moment: lukt het opnieuw dit jaar de economie een boost te geven of loopt het wonder van de Chinese economie nu toch echt vast? Door veel geld in de economie te pompen (10% BNP) zijn tot nu toe prachtige groeicijfers behouden, maar dat model lijkt niet langer houdbaar. Daarbij komt de toenemende sociale onrust. Niet in de laatste plaats door de enorme verslechtering van de lucht- en waterkwaliteit.

Mensen zwijgen niet meer zoals vroeger, ze willen hun mening uiten en ook hun woede, bijvoorbeeld over corruptie en de privileges van partijbonzen.

President Xi Jinping heeft, heel slim, een anti-corruptie campagne gelanceerd, maar het vertrouwen daarin is behoorlijk geschaad door het veroordelen tot vier jaar gevangenisstraf van Xu Zhiyong,  oprichter van de ‘New Citizens Movement',  een mensenrechtenbeweging die corruptie aankaart.  Aan de andere kant, hoe lang horen we dergelijke sombere voorspellingen over China al niet en hoe vaak heeft het Chinees leiderschap toch weer kans gezien de zaken naar hun hand te zetten en de controle te houden over 1.3 miljard Chinezen?  Wat niemand voor mogelijk hield is hier gelukt en dat is onmiskenbaar knap:  het opbouwen van een markteconomie, het aanleggen van ultramoderne infrastuctuur (google voor de aardigheid eens het onlangs geopende vliegveld van Shenzhen) en het urbaniseren van honderden miljoenen boeren. 

Als het de leiders lukt  werkelijk met economische,  sociale en milieu veranderingen te komen kan China de grootste economie worden, en voorlopig blijven.  Lukt het niet en loopt de economie vast, dan zal dat seismografische gevolgen  hebben, die tot ver buiten de landsgrenzen voelbaar zullen zijn. Dan is het de vraag welke vormen de onrust en het ongenoegen onder de bevolking aannemen. Politieke hervormingen zullen dan onafwendbaar zijn.

En ook in de regio liggen er levensgrote uitdagingen. China, Japan en Zuid-Korea hebben eind vorig jaar op eigen gezag hun luchtverdedigingszones uitgebreid en zeker de toenemende spanningen tussen China en Japan vormt een serieuze bedreiging voor vrede en stabiliteit die veel verder strekt dan de regio alleen. De uitspraken van de Japanse Minister President Shinzo Abe onlangs in Davos, waarbij hij kritisch was op de militaire uitgaven van China en de relatie tussen China en Japan vergeleek met die van Duitsland en Engeland in 1914, hebben de zaak geen goed gedaan.

Maar laten nou net de Japanners en prachtig woord (en gebruik?) hebben voor het werken aan onderling vertrouwen en consensus: nemawashi,  en laat nou net het Paardjaar  ook staan voor gratie, intelligentie en tactisch manoeuvreren in moeilijke situaties en jullie snappen dat ik toch dit jaar met vertrouwen toch tegemoet zie!

Daarom nu eerst flink knallen met vuurwerk dat in rood papier verpakt is en kijken naar de draak, die met zijn behendige sprongen en beweging alle kwaad zal verdrijven. Daarbij is mijn  wens dat het Jaar van het Paard, nemawashi in deze regio en de rest van de wereld zal bevorderen. 

print this article   |   share this article on:

More articles from Kathleen Ferrier

’Ze is nooit moe’ Dubbelinterview FD (24 June 2021) Artikel van Astrid Theunissen in het FD op 24 november 2020: Gesprek met Kathleen Ferrier en haar zoon Ezra Ferrier de BoerContentspecialist Ezra Ferrier de Boer (29) is de jongste zoon van mensenrechtenvoorvechter Kathleen Ferrier (63), voormalig CD...  |  read blog »

China ruimt haar achtertuin op, terwijl de wereld in de ban is van Covid-19 (19 April 2020) China ruimt haar achtertuin op, terwijl de wereld in de ban is van de Covid-19.   Zaterdag 18 April was een gitzwarte dag voor Hongkong. 14 vooraanstaande pro-democratie leiders werden gearresteerd  12 mannen en 2 vrouwen. Onder hen journ...  |  read blog »

Preek van de Leek (27 March 2020) Geschreven in een ander tijdperk. Maar nogal wat mensen vragen mij nu de tekst op te sturen, omdat ze hem nogeens willen lezen. Hierbij dan de Preek van de Leek, zoals gehouden in Doesburg, 2 februari 2020.      Zusters en Broeder...  |  read blog »

Kathleen Ferrier nieuwe voorzitter UNESCO-Commissie (20 August 2019) Kathleen Ferrier nieuwe voorzitter UNESCO-Commissie Nieuwsbericht | 20-08-2019 | 16:00 Den Haag, 15 augustus 2019 – Op voordracht van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is Kathleen Ferrier (1957) voor een periode van vier jaar...  |  read blog »

Hongkong vergt gezamenlijke China Strategie (14 August 2019) Hongkong vergt gezamenlijke China-strategie democatische wereld     De grimmige situatie in Hongkong vraagt om een gezamenlijke China-strategie van de democratische wereld; eerst op korte, maar ook op langere termijn. Dit raakt ook de NA...  |  read blog »